“Het ging vooral om koecomfort.”
Gerard en Marion Cupido hebben op Lies een melkveehouderij. Met 130 koeien en 100 hectare land is hij een van de grotere boeren op Terschelling. Sinds drie jaar heeft boer Gerard zijn bedrijf energieneutraal gemaakt. De 328 zonnepanelen op de nieuwe koeienstal produceren zelfs 45.000 kWh aan stroom meer dan ze nodig hebben. Dit overschot leveren ze sinds februari via het zonnecollectief van Terschelling Energie aan een aantal huishoudens op Terschelling.
Waarom hebben jullie de stal gebouwd?
Gerard: “Het ging vooral om koecomfort. Een mooie ruime stal waar de koeien het goed hebben. En ik wilde elektronisch voeren. Dat het zichzelf redt, 24 uur per dag.
Marion: “Wij hebben deze investering gedaan, in eerste instantie voor onszelf, ons bedrijf. Onze duurzaamheid komt niet voort uit idealisme. Het is ontstaan vanuit de wens om onze dieren het meeste comfort te bieden en onszelf het beste werkklimaat. Daarop voortbordurend komt er een subsidie, zie je wat de mogelijkheden zijn, dan gaat het leven.”
Hoe zijn jullie te werk gegaan?
Gerard: “We hebben eerst een plan opgesteld met al onze wensen en ambities. Daar zat elektronisch voeren in. In dat plan staat ook dat we ons bedrijf openstellen voor bezoekers, dus rondleidingen gaan doen. Mensen mogen komen kijken, dat wilde ik zelf graag. Er komt van alles bij, ook vijf nestkasten voor vogels bijvoorbeeld. Het werd steeds uitgebreider want er kon een subsidie voor aangevraagd worden, IDS, Integraal Duurzame Stallen. Daar had ik over gelezen in een vakblad. Dus dan ga je bepaalde duurzame zaken toevoegen. Zo valt alles in elkaar.”
Samen met adviesbureau DLV is het plan opgesteld en ingediend, die hebben Marion en Gerard geadviseerd bij de subsidieaanvraag. Zij krijgen daarvoor dan ook een percentage van de subsidie. De kans op succes is vrij klein, slechts 30% van de aanvragen wordt gedeeltelijk of geheel gehonoreerd.
Gerard: “Die subsidie is dus niet, dat we zo even onze hand konden ophouden! We kregen geld over de meerkosten van een duurzame investering. Kijk ik had ook een trekker kunnen kopen met een grote voermengwagen, die heel veel diesel verstookt, heel veel herrie in de stal maakt, heel veel onrust creëert. Met deze elektrische voermachine kan ik de deuren dichthouden in de winter en dan redt het zichzelf. Je krijgt dus subsidie over de meerkosten. De voerautomaat kost 80.000 euro, een voermengwagen met trekken 30.000, dan krijg je over het verschil vergoedt, of een deel ervan.”
Gerard: “Het is eigenlijk heel jammer dat zo weinig plannen gehonoreerd worden, anders zou het veel harder gaan met de zonnepanelen en de duurzame stallen.”
Marion: “In 2013 toen we de stal net openden zei iemand: ‘Deze stal nu openen, met deze melkprijs, beter kan je het niet hebben.’ Ze had het nog maar net gezegd of de melkprijs daalde! Op dit moment heeft geen enkele boer een buffer. Er moet een deel zelf door een boer geïnvesteerd worden, maar op dit moment zal niemand een potje hebben. Dus als er een investering gedaan moet worden voor zonnepanelen, dat zal volledige uit subsidie betaald moeten worden. Zonder die subsidie was het ons alleen niet gelukt.”
Gerard: “We praten als boeren met elkaar. Veel boeren hebben bij ons gekeken hoe wij het gedaan hadden. Maar iedereen doet het anders. Jodi heeft ook een paar honderd zonnepanelen en een melkrobot, die heb ik niet. Collega’s Rinke en Eric hebben ook zonnepanelen.”
Waarom hebben jullie gekozen voor Terschelling Energie?
Marion: “Duurzaamheid wordt steeds belangrijker in de maatschappij, ook op Terschelling. Wij zijn blij dat er een club is, die zich daar hard voor maakt. Wij leverden ons energieoverschot terug aan Greenchoice. Het is natuurlijk veel leuker dat die energie op het eiland blijft. Nu kunnen een tiental huishoudens op het eiland van die energie gebruik maken.”
Wat betekent duurzaamheid voor jou?
Gerard: “Ik vind duurzaam voor de koe, dat die buiten loopt. Mijn vader was daar meester in. Die had de kalfjes in het voorjaar aan ‘de roop’ (touw). Hij zorgde dat het vee buiten liep in de zomer, altijd. Tot de jongste kalfjes aan toe, dat is goed voor ze, voor hun afweersysteem. Maar een heleboel dingen zijn nu nieuw. De tijden zijn echt veranderd.”
Gerard: “En respect voor de natuur, de weidevogels, ganzen, het duinland. Duinweiland is ontgonnen door mijn vader. Ik heb heel veel werk van dat weiland, maar het hoort erbij. Dat is iets van vroeger. Het is goed voor de beesten, voor de variatie.
Wat we ook doen is optimaal bemesten, dus niet maximaal. We nemen per perceel uitgebreide monsters om te weten wat er in de grond zit en daardoor weet ik precies wat erop moet aan mest. Dat doen we sinds vorig jaar. Er zit per perceel verschrikkelijk veel verschil in. Er zijn dus percelen die in het voorjaar geen drijfmest nodig hebben, terwijl voorheen we alles standaard bemesten. Maar dat hoeft dus helemaal niet. Je kunt door precisie bemesting veel efficiënter en duurzamer werken. Kunstmest heb ik nodig, maar ik zal nooit overbemesten. Het gaat erom dat je er bewust mee bezig bent.”
Marion: “Je vader heeft ook altijd zijn bedrijf verruimd. Hij is meegegaan in je plannen, ook toen het bedrijf nog niet van jou was, met het idee, ‘Dit is zijn toekomst’.”
Gerard: “Groei in de melkveehouderij klinkt sommigen verschrikkelijk in de oren, maar er zijn geen intensieve bedrijven op Terschelling. Groei betekent ook dat ik bijv. meer in het weidevogelbeheer kan doen. Dat wordt vaak vergeten. Er is hier geen boerderij waar de koeien het hele jaar binnen staan.
Hebben jullie nog duurzame plannen?
Gerard: “Ik wil graag een elektrische trekker en een shovel. En een elektrische bedrijfswagen, een pick up bijvoorbeeld. Dat gaan we komende jaren realiseren, dat weet ik wel zeker. Maar we zoeken het nu meer in de kleine dingen, zonneboiler, besparen, led verlichting in de melkstal. De rest van de stal hangt al vol, maar daarmee hebben we dan in het hele bedrijf ledverlichting.”
Marion: “Wij zijn sowieso al wel zuinig. Zo zijn we wel opgevoed. We doen niet in het hele huis lampen aan, als we in de keuken zitten. En als we straks de bedrijfswoning gaan verbouwen, wordt dat bijvoorbeeld zelfvoorzienend, daar komt geen gasaansluiting in. Nu we een paar jaar verder zijn, zijn we er zelf veel meer mee bezig. Het moet groeien. Op het moment dat je erin zit en met verduurzaming bezig gaat, wordt het leuk.”
Zonnecollectief
Terschelling Energie en Vandebron introduceren op Terschelling het eerste lokale zonnecollectief in Nederland. Een soort marktplaats voor zonnestroom. Veel huishoudens produceren meer zonne-energie dan zij zelf gebruiken. Vandebron bundelt alle daken die schone energie overproduceren en verkoopt deze energie gezamenlijk, als één collectief. Op ons eigen zonnecollectief bieden Gerard en Marion als eerste hun zonnestroom aan. Wil je ook stroom van boer Gerard? Stap over via www.terschellingenergie.nl/overstappen
